Người ta có câu “hành trình vạn dặm luôn bắt đầu từ bước đi đầu tiên”. Đến bây giờ mình cũng không nghĩ có một ngày hồ sơ của mình trên Upwork và Elance lại có hơn 150 jobs (công việc). Hồ sơ còn được Upwork cho vào danh sách Top-Rated, để đạt được điều đó, là cả một hành trình 3-4 năm sẽ được khái quát trong bài viết khá dài sau đây.
Lập hồ sơ và thất vọng
Cách đây 4 năm, cụ thể là vào cuối năm 2011, mình sau khi google rất nhiều về làm việc trên mạng và nắm cơ bản về nghề freelancer thì biết được oDesk, trang việc freelancer lớn nhất lúc bấy giờ sau freelancer.com. (Freelancer.com rất khó dùng vì phức tạp và trang này rất ham tiền, kinh nghiệm riêng của mình thì các bạn đừng nên tham gia nó)
Tạo hồ sơ không khó, lúc đó vốn Tiếng Anh cũng tạm tạm nên ghi dăm ba cầu, sau này đọc lại thấy ngu lắm nhưng có thể gọi là cơ bản. Ban đầu chỉ đi tìm vài công việc về phiên dịch, nhưng thấy có nhiều bạn pro quá đã tham gia trước giành hết rồi. Nên tham gia từ cuối năm 2011 mà bỏ giá chẳng trúng dự án nào. Bống một ngày có một khách vừa đưa dự án, mình bỏ giá 1$, lúc này 1$ khoảng 19.000 đồng. Trúng dự án, dịch vài trăm chữ được 1$, ta nói mừng rơi nước mắt vì tính bỏ nghề rồi.
Mà giống như khi bạn được 1 lần thì sẽ có lần 2 lần 3. Dần dà trúng thêm vài dự án nào là transcription (nghe audio rồi đánh chữ ra). Nói chung kiếm được mười mấy $, rồi cơn ác mộng bắt đầu. Trước đó có biết cơ bản Photoshop rồi cũng thử dự án thiết kế banner cho fiverr.com, gửi cái banner xong là khách chửi thậm tệ rồi quit luôn. Sau đó có mấy dự án dịch mình bỏ giá, khách từ chối với nội dung: “Tôi cần người giỏi Tiếng Anh hơn”. Quê quá, thế là nhờ thằng bạn du học và mấy cuốn sách sửa lại nội dung bid giá, sửa hồ sơ các kiểu để cải thiện khả năng bid thành công.
Dự án lớn đầu tiên
Vào tầm tháng 1 năm 2012, mình trúng một dự án nghiên cứu thị trường và quảng cáo cho một hãng xe đạp Nhật, mỗi tháng họ gửi mình $150 và mình phiên dịch, quảng bá dịch vụ bán xe đạp Nhật theo container sang Việt Nam. Làm cực lắm, nhiều người có liên hệ mình nhưng mình có biết gì về nhập khẩu container rồi phí hải quan này nọ đâu. Tóm lại là mù. Thế là dự án thất bại nhưng họ vẫn trả đúng tháng lương đầu tiên. Nhận 3 triệu đó mà mừng.
Rồi sau này có một dự án rất to, là làm nghiên cứu thị trường cho một công ty xe hơi ở Mỹ. Được CEO phỏng vấn, vị CEO đó lớn tuổi, tiếng anh hơi khó nghe nhưng thấy mình nói kém cũng bảo không sao cả.
Lương là 6.5$ một giờ, có phần mềm quản lý màn hình làm việc, cứ một thời gian nào đó thì nó chụp màn hình lại. Nếu bạn xài Facebook hay chơi game trong lúc làm thì toi. Bắt đầu cực khổ, nào là phiên dịch nội dung, rồi tìm kiếm hết các auto xe hơi lớn ở VN. Rồi gọi điện tiếp thị. Bó tay, một đứa mới 21 tuổi, chưa cầm nổi trong tay 5 triệu mà gọi điện cho toàn mấy chủ salon xe hơi số tứ quý 8 tứ quý 9. Nhiều anh mới gọi, thì hỏi em là ai, anh đang ở Mỹ, nghe xong nhức đầu luôn.
Rồi dự án đó nhận được nhiều feedback tốt ở chỗ thái độ nhiệt tình, giao tiếp tốt còn chuyên môn thì còn kém. Nhớ sau dự án đó mình lãnh được gần 500$. Và kể từ dự án đó, mình biết mình đã chọn đúng con đường.
Viết bài kenh14.vn để kiếm thêm
Sau dự án đó, mình không còn nhận được dự án nào lớn, chỉ loanh quanh vài trăm ngàn, lúc đó mỗi tháng chắc chỉ kiếm được 1-2 triệu. Cá biệt 2-3 triệu từ freelancer là may mắn, có lúc muốn bỏ nghề nhưng vì có làm thêm viết báo cho Genk và Kenh14 thêm mỗi tháng 1-2 triệu nhuận bút nữa (cũng là làm trực tuyến). 5 triệu không phải là con số lớn nhưng mình còn học Đại Học, mà mình nghĩ còn đi học mà tháng 5 triệu cũng ok rồi. Thế là không bỏ nghề mà cố gắng ngày đêm thức check oDesk, Elance tối ngày. Có việc là bid đầu tiên để cơ hội trúng việc cao hơn.
Thành công nối tiếp thành công
Rồi sau đó bid giá trúng nhiều dự án hơn, có khách sộp, có khách keo rồi có khách hàng thường xuyên, giao việc hoài, có người chỉ gặp 1 lần, dự án không xong họ cũng trả tiền. Nhiều thăng trầm, hồ sơ cứ thế dày lên đến nỗi sau này đem nộp vào việc nào thì bên tuyển dụng luôn nói hồ sơ của bạn là xuất sắc nhất trong số các ứng viên, chúng tôi rất muốn làm việc với bạn.
Lĩnh vực thì ngoài phiên dịch có khi phải dịch trên web, dịch trên file PSD (thiết kế). Nội dung thì dịch phần mềm, menu thức ăn, dịch quảng cáo, có khi dịch thư tình, dịch flyer, dịch bằng cấp, giấy ly dị,… Mình nghĩ ước tính đến giờ chắc phải dịch vài triệu chữ và hàng nghìn tài liệu rồi.
Khách hàng thì Mỹ trả cao nhất nhưng đòi hỏi cao hơn và độ khó cũng cao hơn. Các khách hàng châu Âu trả tương đối nhưng họ không đòi hỏi cao về công việc, có khi dịch xong đưa họ, họ gửi tiền mà không phản hồi gì cả. Khách châu Á thì tất nhiên keo hơn nhất là Nhật hay Singapore, còn Ấn Độ thì khỏi nói, mình làm với vài người và họ trả thấp khủng khiếp.
Mặc dù đặc thù của nghề Freelancer là “no dồn, đói góp”, nhiều người bạn cũng tham gia freelancer nhưng tới giờ mình không còn thấy họ nữa vì mỗi tháng 1-2 triệu, lâu lâu trúng quả 5-6 triệu hay 10 triệu đi nữa mà mấy tháng sau nghèo thì làm sao sống. Bạn nhận nhiều trong tháng đó thì bạn cũng xài nhiều. Mình cũng có kinh nghiệm mấy việc này nên luôn cẩn thận tiết kiệm chi tiêu và tính đường dài. Và mình còn may mắn trúng được 1 dự án lâu dài qua oDesk sau chỉ 1 năm khởi nghiệp. Làm đến tận bây giờ (hơn 3 năm) và nhờ nó mà Freelancer trở thành sự nghiệp. Tạo thu nhập, học hỏi và chủ động thời gian.
Từ 4 năm nay, từ lúc còn học Đại Học năm thứ 3 cho đến khi ra trường 2-3 năm, vẫn chưa ngồi làm việc ở một văn phòng nào quá 4 tiếng cả trừ cái room của mình. Có thể nói là tuyệt vời.
Đáng lẽ part 3 này nói về Odesk và Elance nhưng mình lại nói về nghiệp freelancer quá nhiều. Nhưng hy vọng qua đó giúp các bạn hiểu thêm về freelancer. Hẹn các bạn ở part 4.
mình rất phục bạn, mình cũng vừa đi học vừa đi dịch nhưng chủ yếu là mối quen còn hầu như chưa tự tìm việc trên các web bao giờ, chờ bài tiếp của bạn 🙂
Chờ các bài viết tiếp theo của bạn về chủ đề này. Cảm ơn bạn rất nhiều và chúc bạn gặt hái thêm nhìu hoa trái hơn nữa nha 🙂